Thema

Netwerk & Beleid

Een goed netwerk en samenhangend beleid zijn onmisbaar voor een succesvolle Gezinsaanpak. Maar hoe begin je? Welke partners kun je erbij betrekken, en welke beleidsterreinen sluiten hierbij aan? En welke praktische hulpmiddelen zijn er om je beleid vorm te geven?

In dit thema vind je praktische informatie en hulpmiddelen die je helpen bij: 

  • Het maken van gemeentelijk beleid voor een Gezinsaanpak die past bij jouw gemeente
  • Het opbouwen en aansturen van een netwerk rond de Gezinsaanpak  

Wil je meer weten over de financiële kant? Kijk dan bij het Thema Financiering. 

Aan welke beleidsterreinen kun je de Gezinsaanpak koppelen? 

De Gezinsaanpak sluit goed aan bij verschillende beleidsterreinen, zoals: 

  • VVE-beleid
  • Onderwijsachterstandenbeleid en kansengelijkheid
  • Gezond leven en bewegen
  • Bestaanszekerheid  

Gezinnen zijn in al deze beleidsterreinen een belangrijke doelgroep.  
Praat met je collega's over hoe de Gezinsaanpak kan bijdragen aan hun beleidsdoelen. 

Waar kun je aansluiten?

In veel gemeenten bestaan al werkgroepen of samenwerkingsverbanden waar de Gezinsaanpak goed bij past: 

Extra ondersteuning 
  • Stichting Lezen en Schrijven kan je gemeente adviseren bij het opzetten en versterken van een effectieve netwerkaanpak.
  • Stichting ABC is een vrijwilligersorganisatie van en voor laaggeletterden in Nederland. Zij kunnen:
    • Helpen bij bewustwording
    • Meedenken over beleid
    • Websites en teksten testen op begrijpelijkheid 

Achtergrondinformatie over regie en beleidsvorming 

Regierol en beleid
Inzicht in de doelgroep
  • Geletterdheid In Zicht   Website met cijfers en achtergrondinformatie over laaggeletterden (16-65 jaar). Deze informatie helpt gemeenten om gericht beleid voor deze diverse doelgroep te maken. Let op: nog niet geactualiseerd na het laatste PIAAC-onderzoek.
  • Verwachte onderwijsachterstanden (CBS) - Berekening per gemeente en wijk van mogelijke achterstandsscores bij peuters (2,5 - 4 jaar) en basisschoolleerlingen. Op basis hiervan verdeelt OCW de onderwijsachterstandsmiddelen over gemeenten.
Ondersteuning bij het opstellen van gemeentelijk beleid
  • GOAB ondersteuningstraject (Oberon, Sardes, CED-groep en brancheorganisaties) – Ondersteuning voor gemeenten en VE-aanbieders bij het opzetten en uitvoeren van onderwijsachterstandenbeleid. Je vindt hier aankondigingen van bijeenkomsten, nieuwe ontwikkelingen, handreikingen en goede voorbeelden.
  • KansenKaart - Laat zien hoe de omstandigheden waarin Nederlandse kinderen opgroeien, samenhangen met uitkomsten op latere leeftijd, ongeacht waar zij later zijn gaan wonen. De kaart is uitgesplitst per gemeente en buurt.
  • Leefbaarometer (Ministerie van BZK) – Kaart die de leefbaarheid in wijken en buurten meet. Geeft gemeenten, woningcorporaties en andere partijen die betrokken zijn bij de leefbaarheid in een buurt inzichten voor beleid, bijsturing en evaluatie.
  • Aanhaakkalender gezinsaanpak (Cubiss) - Overzicht van momenten in de ontwikkeling van kinderen waarop je als gemeente, bibliotheek of andere partner kunt inspelen.
  • Brugfunctionaris: De schakel tussen ouders, leerlingen en school (Rijksoverheid) - Informatie over hoe scholen een brugfunctionaris kunnen aanstellen om de verbinding met ouders en leerlingen te versterken en het schoolteam hierin te ondersteunen.

Kijk ook bij het Thema Vakkennis voor meer informatie die je kan helpen bij het maken en uitvoeren van je gemeentelijk beleid.

Praktische hulpmiddelen voor je beleid
  • Zelfscan, startdocument en plan van aanpak - Deze vind je bij Stap 1 (Bereid je voor) en Stap 5 (Bepaal een passende aanpak). Ze helpen je om doelen te stellen en concrete plannen voor de Gezinsaanpak te maken.
  • Preventiematrix (Nederlands Centrum Jeugdgezondheid) - Helpt je om activiteiten en interventies voor verschillende doelgroepen binnen jouw gemeente overzichtelijk te maken. Je ziet ook welke onderwerpen of doelgroepen extra aandacht nodig hebben.
  • Groeimodel aanpak laaggeletterdheid (Universiteit Utrecht en Stichting Lezen en Schrijven) - Helpt partners in een lokaal taalnetwerk om samen doelen te bepalen en verbeterpunten te vinden.
  • Praatplaat Samenwerken met ouders (Actief ouderschap/Thuis in Taal) - Praatplaat voor gesprekken met netwerkpartners over het samenwerken met ouders aan een taalrijke omgeving.
  • Regioplannen langs de lat (ECBO/Ockham IPS) - Onderzoek naar 35 regionale programma’s uit 2020 tegen laaggeletterdheid. Projectleider Annemarie Groot vertelt over verschillen, overeenkomsten en verbeterpunten.
  • Spiegeltrajecten - Ouders aan het woord voor een kansrijke start (Pharos) – Instrumenten voor het samenwerken met ouders.

Leren van andere gemeenten

Lokale voorbeelden
Hulpmiddelen die zijn ontwikkeld door gemeenten
Samen werken aan impact

Als je samen met partners werkt aan concrete doelen en duidelijke afspraken maakt over ieders bijdrage, bereik je meer. Dit noemen we 'impactgericht werken'.

  • Dossier impact (Koninklijke Bibliotheek) – Een dossier met algemene informatie over impactgericht werken. Geschreven voor bibliotheken, maar ook nuttig voor gemeenten. Vooral het deel 'Impactmanagement: meer dan meten en weten. Hoe impact meten onderdeel is van een breder proces' is relevant.
  • Van KPI tot Effect: impactgericht werken (Probiblio) - Bevat kant-en-klare raamwerken (Theories of Change), waaronder één voor de gezinsaanpak. Deze kun je als basis gebruiken voor je lokale aanpak. Ook vind je er meer informatie over de Theory of Change.

Kijk ook bij het Thema Monitoring voor meer informatie over impactgericht werken.


Bij het Thema Activiteiten vind je meer hulpmiddelen voor het in kaart brengen van het lokale aanbod.