Monitor Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid
De Monitor Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid laat zien hoe verschillende gemeenten hun Gezinsaanpak vormgeven. Je kunt deze informatie gebruiken voor je eigen Gezinsaanpak. Neem vooral ook eens contact op met een andere gemeente. Zo kun je samen optrekken en van elkaar leren.
Andere bestaande instrumenten voor monitoring
Er zijn verschillende instrumenten om de voortgang en resultaten van de Gezinsaanpak te meten:
Monitors gericht op jeugd en preventie
- Landelijke Monitor Kansrijke Start (RIVM) - Jaarlijkse monitor onder gemeenten over hun activiteiten op het gebied van Kansrijke Start.
- VVE-resultatenmonitor (Nul13) – Instrument om resultaten uit verschillende kindvolgsystemen te monitoren.
- Jeugdgezondheidszorg - Je eigen JGZ-organisatie kan adviseren, bijvoorbeeld om tot een keuze voor een doelgroep te komen, op basis van wetenschappelijke kennis, lokale praktijkervaring en ervaringen van kinderen en ouders.
- De Gezondheidsmonitor Jeugd (GGD'en, GGD GHOR Nederland, RIVM en CBS) - Brengt de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van Nederlandse middelbare scholieren in kaart. Er zijn aparte modules voor jeugd, jongvolwassenen, volwassenen en ouderen.
Monitors om interventies en aanpakken te meten
- Rapportage VoorleesExpress – Projectleiders van de VoorleesExpres ontvangen jaarlijks via MijnVoorleesExpress een rapportage met landelijke en lokale resultaten, bereik en impact.
- Monitor BoekStart en BoekStartcoach (Stichting Lezen/KB) - Jaarlijkse monitor in de kinderopvang die de leesomgeving en het gedrag van pedagogisch medewerkers rond leesbevordering in kaart brengt. De Monitor BoekStartcoach geeft informatie over de invulling en rol van de BoekStartcoach.
- Monitor De Bibliotheek op school (Stichting Lezen/ KB)- Brengt in kaart wat de samenwerking tussen school en bibliotheek oplevert. Door deze monitor jaarlijks uit te voeren, zie je duidelijk welke veranderingen er zijn bij leerlingen, leerkrachten en ouders.
Monitors gericht op volwassenen
- Landelijk Beeld Volwasseneneducatie (Rijk, CBS, VNG) - Geeft inzicht in de effecten van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs op de aanpak van laaggeletterdheid.
- Monitor Volwasseneneductie (Unesco, Universiteit van Brussel en NL Digital) - Brengt de impact van volwasseneneducatie op het dagelijks leven en de arbeidsmarktpositie in kaart.
- Impactmeting Maurice de Greef (Artéduc) - Meet de impact op verschillende levensdomeinen (zoals arbeid, zorg, financiën en sociale inclusie) bij deelnemers aan formele en niet-formele leertrajecten.
- De Gezondheidsmonitors (GGD'en, GGD GHOR Nederland, RIVM en CBS) – Brengen de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van de Nederlandse bevolking in kaart op landelijk, regionaal en lokaal niveau. De resultaten helpen bij het maken van gezondheidsbeleid. Er zijn aparte modules voor jeugd, jongvolwassenen, volwassenen en ouderen.
Monitors gericht op gemeente, bibliotheek en kinderopvang
- Bibliotheekmonitor (Koninklijke Bibliotheek) – hiermee kunnen lokale bibliotheken de impact van cursussen basisvaardigheden meten. Ook de dienstverlening rondom jeugd, gezinsaanpak en volwassenen wordt in beeld gebracht.
- Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang (LKK) (Universiteit Utrecht en Sardes) - Jaarlijks onderzoek naar de kwaliteit van vier soorten kinderopvang in Nederland: kinderdagopvang, peuteropvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang.
- Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein (VNG Realisatie en CBS) - Geeft gemeenten inzicht in factoren die samenhangen met laaggeletterdheid. Biedt verantwoordingsinformatie voor gemeenteraad en inwoners, en maakt het mogelijk om gemeentelijke prestaties te beoordelen en te vergelijken.
Samen werken aan impact
Je bereikt meer als je samen met partners concrete doelen stelt en duidelijke afspraken maakt over ieders bijdrage. Dit noemen we 'impactgericht werken'.
- Dossier impact (Koninklijke Bibliotheek) - Een verzameling informatie over impactgericht werken.
- Van KPI tot Effect: impactgericht werken (Probiblio) - Bevat kant-en-klare modellen (Theories of Change), waaronder een voor de Gezinsaanpak. Deze kun je als basis gebruiken voor een lokale aanpak.
- Interview met gemeente Zwolle over hun ervaring met een Theory of Change.
Effectieve interventies
Zoek je informatie over onderzochte interventies op het gebied van taal, onderwijsachterstanden en leesbevordering?
Raadpleeg dan deze bronnen:
- Databank Effectieve jeugdinterventies (NJI) - Bevat beschrijvingen van programma's voor steun en hulp bij opgroeien en opvoeden. Alle interventies zijn beoordeeld door een onafhankelijke erkenningscommissie.
- Leesmonitor (Stichting Lezen) - Maakt onderzoek naar lezen, leesbevordering en leesbevorderingsprogramma's toegankelijk voor een breed publiek.
- Praktijkkaarten (Education Lab) - Handige hulpmiddelen gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, ontwikkeld voor en door het onderwijs.
Zelf aan de slag met monitoren en evalueren
Wil je zelf een monitorings- of evaluatiesysteem opzetten? Deze bronnen helpen je op weg:
- Monitoring: weten of je werk effect heeft (NJi) – Praktische informatie en tips over monitoring, zodat je weet of je aanpak het gewenste effect heeft voor kinderen en gezinnen. Ook lees je hoe je het resultaat van een activiteit meet.
- Handreiking kwaliteit bij de aanpak van basisvaardigheden - Monitoring en evaluatie (Berenschot en ITTA UvA) – Het hoofdstuk 'Monitoring en evaluatie' beschrijft hoe je als gemeente zicht krijgt en houdt op kwaliteit en samenwerking, zodat je kunt bijsturen om je doelen te bereiken.
- Literatuuroverzicht gezinsaanpak Geletterdheid (Rijnbrink) - Een samenvatting van belangrijke onderzoeksresultaten die relevant zijn voor de Gezinsaanpak.