Doel van deze stap
Het doel van deze stap is een netwerk bouwen van professionals uit verschillende organisaties die samen voor langere tijd aan de Gezinsaanpak willen werken.
Resultaat van deze stap
De resultaten van deze stap zijn:
- Er is een netwerk van professionals uit verschillende organisaties die samen voor langere tijd aan de Gezinsaanpak willen werken. We noemen deze professionals de netwerkpartners.
- Er zijn met elke netwerkpartner afspraken gemaakt over de inzet binnen de Gezinsaanpak.
- Alle netwerkpartners kennen de raakvlakken tussen verschillende beleidsterreinen, de programma's en activiteiten die een link hebben met de Gezinsaanpak en elkaars belangen en wensen.
- Alle kennis die netwerkpartners hebben over wat werkt in het bereiken van gezinnen, is verzameld.
Er zijn zoveel organisaties betrokken bij een gezin. Maar wel allemaal op een ander moment en op een ander vlak. Om echt iets voor gezinnen te kunnen betekenen heb je ze allemaal nodig. Joëlle van der Pol, beleidsmedewerker Sociaal Domein bij de gemeente Beuningen
Aan de slag
Deze informatie helpt je bij het bouwen van een netwerk van professionals uit verschillende organisaties die samen voor langere tijd aan de Gezinsaanpak willen werken:
1. Bouw een netwerk
Aansluiten bij een bestaand netwerk
De makkelijkste manier om een netwerk te bouwen, is aansluiten bij een bestaand netwerk. Onderzoek daarom eerst of er in jouw gemeente al een netwerk is rond de aanpak van laaggeletterdheid. Of rond andere onderwerpen die belangrijk zijn voor de Gezinsaanpak. Denk bijvoorbeeld aan netwerken rond jeugdgezondheid of onderwijsachterstanden, het Taalhuisnetwerk en de Lokale Educatieve Agenda. Je kunt ook aansluiten bij de lokale coalities jonge kind. Zoals het Actieprogramma Kansrijke Start. Je sluit bij zo’n netwerk aan door bijvoorbeeld het gezin als pijler aan de bestaande pijlers toe te voegen. En vervolgens relevante partners aan te haken.
Om de ouders in stadsdeel Schalkwijk te bereiken, wilde de Haarlemse kerngroep Gezinsaanpak samenwerken met de voor- en vroegschoolse educatie (vve) en de basisscholen in Schalkwijk. Want dat zou een win-winsituatie opleveren: als zij nu helpen bij het uitvoeren van de gezinsaanpak, zijn er in de toekomst minder kinderen met een taalachterstand. Tijdens een online bijeenkomst vertelde de kerngroep aan de vve en basisscholen over het belang van een gezinsaanpak. En over de rol die zij daarin kunnen spelen.
Een nieuw netwerk bouwen
Zijn er geen netwerken waar je bij kunt aansluiten? Begin dan bij het begin. Bepaal samen met een of meer partners van de kerngroep Gezinsaanpak (zie Stap 1 – Bereid je voor) wie de belangrijkste lokale partijen in de Gezinsaanpak zijn. Denk bijvoorbeeld aan de bibliotheek, kinderopvangorganisaties, scholen, de welzijnsorganisatie, het jeugdgezondheidszorg en wijkteams. Vertel deze partijen waarom een Gezinsaanpak zo belangrijk is (zie Stap 2 – Werk aan bewustwording). En waarom je hun bij de Gezinsaanpak wilt betrekken.
Het is belangrijk dat je in het netwerk niet alleen de juiste organisaties, maar ook de juiste mensen samenbrengt. Dat zijn mensen met inhoudelijke expertise die het liefst ook beslissingen mogen nemen binnen de eigen organisatie. Want dat maakt het makkelijker om afspraken te maken.
Richt je op mensen die gemotiveerd zijn om met de Gezinsaanpak aan de slag te gaan, het belang van samenwerken inzien en binnen de eigen organisatie beslissingen mogen nemen.
2. Leer elkaar kennen
Binnen de Gezinsaanpak heb je de expertise van alle netwerkpartners nodig. Om gebruik te kunnen maken van al die expertises, is het belangrijk dat de netwerkpartners elkaar leren kennen. Investeer daarom in het opzetten van een goede onderlinge relatie. Organiseer bijvoorbeeld een startbijeenkomst (in de Bouwsteen Netwerk & Beleid vind je een draaiboek) of een aantal kennis- en inspiratiesessies. Dat zijn goede gelegenheden voor netwerkpartners om kennis met elkaar te maken en van elkaar te leren.
Om de samenwerking tussen de aanbieders van taalaanbod te stimuleren en te versterken, organiseerden de gemeente Bergen en de bibliotheek een droomsessie. Tijdens die sessie droomden onder andere leerkrachten, kinderopvangmedewerkers, verloskundigen, praktijkondersteuners en medewerkers van het consultatiebureau over wat een goede aanpak van laaggeletterdheid zou zijn. En wat daarvoor nodig is.
Deze vragen kunnen je tijdens een startbijeenkomst of kennis- en inspiratiesessie helpen om netwerkpartners beter te leren kennen:
- Wat weet je allemaal al over de Gezinsaanpak?
- Wat doe je al rond de Gezinsaanpak?
- Hoe belangrijk vind je de Gezinsaanpak?
- Hoe zie je de samenwerking met de andere netwerkpartners voor je?
- Welke ervaring heb je al met het bereiken van gezinnen?
- Welke kennis en informatie heb je al over het bereiken van gezinnen?
Je hoeft niet van elke netwerkpartner het antwoord op al deze vragen te weten. Het gaat erom dat je elkaar leert kennen. En dat je helder krijgt wat in jouw gemeente opvalt en tegen welke uitdagingen je aanloopt met betrekking tot de Gezinsaanpak. Gaan er in jouw gemeente bijvoorbeeld veel kinderen naar de voorschool? Is er veel aanbod voor gezinnen maar worden er weinig bereikt? Bereiken jullie veel of weinig NT1’ers (mensen met Nederlands als moedertaal)? Kennen de netwerkpartners elkaars werkwijze?
Organiseer een goede kick-off. En hou daarna de energie vast. Dat bereik je door vervolgbijeenkomsten te organiseren. En tussentijds de voortgang te delen.
3. Houd rekening met deze 5 aandachtspunten
Het is belangrijk om binnen het netwerk rekening te houden met deze 5 aandachtspunten:
- Zorg ervoor dat alle netwerkpartners dezelfde taal spreken: Gebruik dezelfde definities en termen. En ga uit van dezelfde feiten en cijfers.
- Weet wat netwerkpartners al doen wat binnen de Gezinsaanpak past.
- Weet hoe de Gezinsaanpak past binnen bestaande (gemeentelijke) afspraken. Bijvoorbeeld welke beleidsterreinen bij de Gezinsaanpak betrokken zijn.
- Bespreek hoe de gemeente en netwerkpartners met elkaar willen samenwerken. Denk aan rolverdeling, documentatie, frequentie van bijeenkomen etc.
- Bespreek of er organisaties zijn die nog benaderd moeten worden omdat zij belangrijk kunnen zijn voor de Gezinsaanpak.
4. Maak een duidelijke rolverdeling
Om binnen een netwerk goed samen te kunnen werken, is het belangrijk dat iedereen weet welke rol hij heeft en waarom. Leg de verantwoordelijkheden ook vast op papier. Bijvoorbeeld in het plan van aanpak (In Stap 5 - Bepaal een passende aanpak lees je meer over het plan van aanpak). Zodat ze altijd voor iedereen duidelijk zijn. Als de situatie verandert kan een nieuwe rolverdeling nodig zijn. Breng alle netwerkpartners hiervan op de hoogte.
Kartrekker
Een belangrijke rol binnen het netwerk, is de kartrekker. De kartrekker is degene die het netwerk aanstuurt. Vaak is iemand van de gemeente de kartrekker. Dat is logisch, omdat de gemeente de regie heeft over de Gezinsaanpak. En omdat de gemeente opdrachtgever en subsidieverstrekker van veel netwerkpartners is.
De rol van kartrekker kan ook worden vervuld door een netwerkpartner of een klein aantal kernpartners. Deze kartrekker moet dan wel de bevoegdheid en de middelen krijgen om die rol goed uit te kunnen voeren. Maar wie de kartrekker ook is, de gemeente heeft altijd de regierol. De gemeente houdt daarom overzicht en is betrokken bij het proces.
Bibliotheken hebben een groot netwerk én veel kennis over leesbevordering en basisvaardigheden. Zij zijn daarom in veel gemeenten de aangewezen partij om de kartrekkersrol te vervullen.
In de gemeente Arnhem zijn de gemeente, de bibliotheek en Stichting PAS (Stichting Primair onderwijs Arnhem in Samenwerking) samen kartrekker van de Gezinsaanpak. Doordat zij op een intensieve en gelijkwaardige manier samenwerken, kunnen andere partners makkelijker op een later moment en/of op een minder intensieve manier aansluiten.
Stel met de netwerkpartners een gezamenlijke intentieverklaring of samenwerkingsovereenkomst op waarin jullie aangeven langdurig aan dezelfde visie en doelen te willen werken.